Δύο χρόνια μετά το φονικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, που κόστισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους, κυρίως νέους φοιτητές, μια νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι τα προβλήματα ασφαλείας στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο εξακολουθούν να υφίστανται. Η Έκθεση της Αρχής Διερεύνησης Σιδηροδρομικών και Αεροπορικών Ατυχημάτων (HARSIA) καταγράφει ελλείψεις και καθυστερήσεις σε βασικές μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να αποτρέψουν μια νέα τραγωδία. Παρά τις κυβερνητικές εξαγγελίες και τα ευρωπαϊκά κονδύλια για βελτίωση της ασφάλειας, οι συγγενείς των θυμάτων καταγγέλλουν ότι «τίποτα δεν έχει αλλάξει» και απαιτούν απόδοση ευθυνών. Καθώς πλησιάζει η επέτειος του δυστυχήματος, η χώρα ετοιμάζεται για μαζικές διαδηλώσεις και νέες πιέσεις προς τις αρχές για ουσιαστικές αλλαγές.

Live εδώ Σύνταγμα

Η χειρότερη σιδηροδρομική καταστροφή στην Ελλάδα, που σημειώθηκε το 2023, προκλήθηκε από χρόνιες ελλείψεις στην ασφάλεια, οι οποίες εξακολουθούν να απαιτούν αντιμετώπιση για την αποτροπή μιας νέας τραγωδίας, σύμφωνα με τους ερευνητές που παρουσίασαν την Πέμπτη τα πορίσματά τους.

Στις 28 Φεβρουαρίου 2023, επιβατική αμαξοστοιχία που εκτελούσε δρομολόγιο από την Αθήνα συγκρούστηκε μετωπικά με εμπορικό τρένο που ερχόταν από τη Θεσσαλονίκη, κοντά στη Λάρισα. Η σύγκρουση προκάλεσε τον θάνατο 57 ανθρώπων, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν φοιτητές.

Η έρευνα της Αρχής Διερεύνησης Σιδηροδρομικών και Αεροπορικών Ατυχημάτων της Ελλάδας (HARSIA) αποτελεί την πρώτη εθνική έρευνα που καταλήγει σε συμπεράσματα για τα αίτια της τραγωδίας και την αντίδραση του κράτους.

Το πόρισμα δημοσιεύεται λίγο πριν την επέτειο του δυστυχήματος, μια ημέρα που οι πολίτες της Ελλάδας θα τιμήσουν με μαζικές διαδηλώσεις, οι οποίες αναμένεται να παραλύσουν τη χώρα.

«Αυτά τα παιδιά σκοτώθηκαν επειδή το τρένο δεν ήταν ασφαλές· δεν μπορούμε να κρυβόμαστε», δήλωσε ο Χρήστος Παπαδημητρίου, επικεφαλής του σιδηροδρομικού τομέα της HARSIA, περιγράφοντας την έκθεση ως μια «ακτινογραφία» του σιδηροδρομικού συστήματος που αναδεικνύει τις αδυναμίες του.

Η HARSIA παρουσίασε 17 προτάσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας, που αφορούν:

• τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων,
• την Hellenic Train, την εταιρεία που διαχειρίζεται τα δρομολόγια,
• τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ), που είναι υπεύθυνος για το σιδηροδρομικό δίκτυο,
• και το Υπουργείο Μεταφορών.

Οι προτάσεις εστιάζουν στην πρόσληψη και εκπαίδευση προσωπικού, την ανανέωση εξοπλισμού, την εγκατάσταση συστημάτων απομακρυσμένου ελέγχου και επικοινωνίας των τρένων, καθώς και την τοποθέτηση καταγραφικών συσκευών για την ανάλυση ατυχημάτων.

Η σύγκρουση προκάλεσε τεράστια πυρκαγιά και έκρηξη, όμως οι ακριβείς αιτίες αυτών των συμβάντων παραμένουν ασαφείς. Οι περισσότεροι νεκροί έχασαν τη ζωή τους από τη σύγκρουση, αλλά έως και επτά άνθρωποι σκοτώθηκαν από τη φωτιά, σύμφωνα με τη HARSIA. Το πόρισμα αναφέρει ότι η πυρκαγιά δεν προκλήθηκε από τον εξοπλισμό του τρένου.

Η HARSIA ιδρύθηκε μόλις στα τέλη του 2023 και ξεκίνησε την έρευνά της τον Μάρτιο του 2024, περισσότερο από έναν χρόνο μετά το δυστύχημα. Αυτό σημαίνει ότι στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό σε δεδομένα που είχαν συλλεχθεί από άλλους φορείς.

Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη δικαστική έρευνα, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του έτους. Ειδικοί που προσλήφθηκαν από τις οικογένειες των θυμάτων είχαν δημοσιεύσει τα ευρήματά τους πριν από έναν χρόνο, επισημαίνοντας τα προβλήματα ασφάλειας.

Ένα πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που αποσκοπούσε στην εγκατάσταση συστημάτων απομακρυσμένης επικοινωνίας μεταξύ μηχανοδηγών και κέντρων ελέγχου, καθώς και στην εφαρμογή απομακρυσμένου ελέγχου φρένων, ξεκίνησε το 2014, αλλά έχει σημαντικές καθυστερήσεις. Ως αποτέλεσμα, οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν απαγγείλει κατηγορίες σε βάρος πολλών Ελλήνων αξιωματούχων για κακοδιαχείριση.

Η ελληνική κυβέρνηση εκπόνησε ένα σχέδιο δράσης για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων, το οποίο όμως έχει δεχθεί επικρίσεις από τις Βρυξέλλες για βραδεία πρόοδο.

Οι καθυστερήσεις έχουν επίσης εξοργίσει τις οικογένειες των θυμάτων, οι οποίες κατηγορούν την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο ότι δεν έχουν κάνει αρκετά για να αποδοθούν πολιτικές ευθύνες. Η κυβέρνηση αρνείται κάθε αδικοπραγία.

«Τίποτα δεν έχει αλλάξει από την πρώτη μέρα που μάθαμε για την τραγωδία», δήλωσε ο Αντώνης Ψαρόπουλος, δικηγόρος που έχασε την κόρη του στο δυστύχημα. «Για εμάς, κάθε μέρα είναι η ίδια».

Σύνοψη του Πορίσματος για το Δυστύχημα στα Τέμπη

Άμεση Αιτία

Το δυστύχημα στις 28 Φεβρουαρίου 2023 προκλήθηκε από την τοποθέτηση των διακοπτών 118A/B σε λανθασμένη θέση από τον σταθμάρχη της Λάρισας, ο οποίος εργαζόταν μόνος και ήταν άπειρος. Το λάθος αυτό οδήγησε την αμαξοστοιχία IC-62 σε λάθος τροχιά, με αποτέλεσμα τη μετωπική σύγκρουση με την εμπορευματική αμαξοστοιχία 63503​.

Βασικοί Παράγοντες που Συνέβαλαν στο Ατύχημα

• Έλλειψη εμπειρίας: Ο σταθμάρχης είχε λιγότερο από ένα μήνα προϋπηρεσίας.
• Ανεπαρκής εκπαίδευση: Δεν υπήρχε επαρκής πρακτική εκπαίδευση για τη χρήση του πίνακα ελέγχου της Λάρισας.
• Λάθος διαδικασίες χειρισμού: Αντί να χρησιμοποιήσει την αυτοματοποιημένη μέθοδο ρύθμισης των διακοπτών, τους τοποθέτησε χειροκίνητα και ξέχασε να τους ρυθμίσει σωστά​.

Παράγοντες που Επιδείνωσαν τις Συνέπειες

• Έλλειψη συντονισμού στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης: Δεν υπήρξε σαφής συντονισμός των ομάδων διάσωσης στο σημείο της σύγκρουσης.
• Ανεπαρκής καταγραφή στοιχείων: Δεν πραγματοποιήθηκε σωστή χαρτογράφηση του σημείου σύγκρουσης, με αποτέλεσμα την απώλεια σημαντικών αποδεικτικών στοιχείων​.
• Έλλειψη προηγούμενων ερευνών ασφαλείας: Η Ελλάδα δεν είχε ενεργό ανεξάρτητο φορέα διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων, με αποτέλεσμα να μην αντλούνται διδάγματα από παλαιότερα περιστατικά​

Συστάσεις για Βελτίωση της Ασφάλειας

Το πόρισμα περιλαμβάνει 18 συστάσεις, οι οποίες αφορούν:

1. Βελτίωση της επικοινωνίας στις σιδηροδρομικές μεταφορές: Να εφαρμοστεί δομημένη μεθοδολογία για τα μηνύματα ασφαλείας.
2. Εκπαίδευση και πιστοποίηση προσωπικού: Ενίσχυση της εκπαίδευσης σταθμαρχών και μηχανοδηγών.
3. Τεχνικές βελτιώσεις: Αναβάθμιση των συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης.
4. Ενίσχυση της εποπτείας των αρμόδιων αρχών: Καλύτερη παρακολούθηση της εφαρμογής των κανόνων ασφαλείας από τον Εθνικό Οργανισμό Σιδηροδρόμων (OSE) και τις ρυθμιστικές αρχές​.

Η έκθεση τονίζει την ανάγκη για επείγουσες μεταρρυθμίσεις ώστε να βελτιωθεί η ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ελλάδα​