Η Μέση Ανατολή βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο της διεθνούς ανασφάλειας. Με φόντο τις ήδη τεταμένες σχέσεις ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν, οι τελευταίες στρατιωτικές επιχειρήσεις, απειλές και δηλώσεις πυρηνικού χαρακτήρα συνθέτουν ένα σκηνικό γενικευμένης αποσταθεροποίησης. Η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία την ενεργοποίηση στρατηγικών βομβαρδιστικών των ΗΠΑ, τις εκατέρωθεν απώλειες, τις υποδομές που πλήττονται, και τις διπλωματικές διαπραγματεύσεις που μοιάζουν πιο ανίσχυρες από ποτέ. Το θερμόμετρο ανεβαίνει, οι εμπλεκόμενοι είναι πολλαπλοί, και οι συνέπειες ενός λάθους ή μιας επιθετικής πρωτοβουλίας είναι απρόβλεπτες. Σε αυτήν την αναλυτική αποτύπωση, εξετάζουμε το πώς φτάσαμε στην παρούσα κατάσταση, τι σηματοδοτεί η εμπλοκή των μεγάλων δυνάμεων, και πού οδηγείται η περιοχή – και ο κόσμος.

I. Η Εξέλιξη των Επιχειρήσεων: Από το Ισφαχάν στις Απειλές Γενικευμένου Πολέμου

● Ισραηλινές Επιθέσεις με Πολλαπλούς Στόχους

Το Ισραήλ εξαπέλυσε ένα νέο κύμα αεροπορικών επιθέσεων στο Ιράν, με επίκεντρο:

• Πυρηνική εγκατάσταση στο Ισφαχάν
• Μονάδα κατασκευής όπλων στη Χουζεστάν
• Στρατιωτικές υποδομές στα δυτικά και νότια της χώρας

Οι επιχειρήσεις είχαν διπλό στόχο: τη διακοπή των στρατιωτικών δυνατοτήτων του Ιράν και την αποστολή σαφούς μηνύματος αποτροπής ως απάντηση στη χρηματοδότηση και υποστήριξη της Χαμάς από την Τεχεράνη.

● Εκτελέσεις Ιρανών Διοικητών – Αντίποινα με Drone

Δύο υψηλόβαθμοι Ιρανοί αξιωματούχοι, οι Σαΐντ Ιζαντί και Μπεχνάμ Σαχριγιαρί, εξοντώθηκαν με στοχευμένα πλήγματα. Και οι δύο φέρονται να είχαν κεντρικό ρόλο στην υποστήριξη εξτρεμιστικών ενεργειών και τρομοκρατικών σχεδιασμών σε σχέση με τη Χαμάς και άλλες σιιτικές παραστρατιωτικές δυνάμεις.
Το Ιράν απάντησε με κύματα από drones, τα οποία όμως –σύμφωνα με τον IDF– αναχαιτίστηκαν στο σύνολό τους. Από την έναρξη των συγκρούσεων στις 13 Ιουνίου, έχουν καταρριφθεί πάνω από 470 ιρανικά drones.

II. Το Πυρηνικό Πρόγραμμα ως Γεωπολιτική Σφήνα

● Ιρανική Πυρηνική Ακαμψία

Ο Ιρανός πρόεδρος Πεζεσκιάν ξεκαθάρισε ότι:

• Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης όσο δέχεται επιθέσεις
• Οι πυρηνικές του δραστηριότητες θα συνεχιστούν, ανεξαρτήτως διεθνών πιέσεων
• Η Τεχεράνη δέχεται να συζητήσει μόνο στο πλαίσιο οικοδόμησης εμπιστοσύνης

● Φόβοι για Πραγματική Εμπλοκή Όπλων Μαζικής Καταστροφής

Η ρητορική του Ιράν και η εντεινόμενη πίεση του Ισραήλ εγείρουν σοβαρούς φόβους για ενδεχόμενο στρατιωτικό πλήγμα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις. Ταυτόχρονα, η εμπλοκή των ΗΠΑ (βλ. μετακίνηση B-2) αυξάνει το ρίσκο κλιμάκωσης.

III. Οι ΗΠΑ και η Στρατηγική Μεταφορά Βομβαρδιστικών B-2

● Τα B-2 και η Βόμβα GBU-57

Τα βομβαρδιστικά B-2A Spirit είναι stealth αεροσκάφη με δυνατότητα προσβολής βαθιάς διείσδυσης. Μεταφέρουν τη βόμβα GBU-57 “Massive Ordnance Penetrator”, ικανή να διαπεράσει ενισχυμένες υπόγειες εγκαταστάσεις – σχεδιασμένη κυρίως για στόχους όπως το πυρηνικό συγκρότημα στο Φορντό του Ιράν.

● Η Μεταφορά στο Γκουάμ – Εν αναμονή ενεργοποίησης

• Απογειώθηκαν από τη βάση Whiteman στο Μιζούρι
• Μεταφέρονται στη στρατηγική βάση στο Γκουάμ, στον δυτικό Ειρηνικό
• Δεν έχουν λάβει ακόμη εντολή για εμπλοκή
• Παραμένει ανοικτό αν θα σταλούν στο Ντιέγκο Γκαρσία – ιδανική τοποθεσία για Μέση Ανατολή

IV. Η Διπλωματία σε Κώμα – Ο Ρόλος της Τουρκίας και της Γενεύης

● Διπλωματικές Επαφές σε Νεκρό Σημείο

• Ο Ιρανός ΥΠΕΞ απορρίπτει ως «ανέφικτες» τις ευρωπαϊκές προτάσεις
• Οι συνομιλίες στη Γενεύη ολοκληρώθηκαν χωρίς αποτέλεσμα
• Ο πρόεδρος Τραμπ, που αναμένεται να ενημερωθεί από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, διστάζει να επιλέξει μεταξύ στρατιωτικής επίθεσης και νέας παράτασης

● Πιθανή Παρέμβαση Τουρκίας

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρότεινε την Τουρκία ως μεσολαβητή δύναμη. Η Άγκυρα διατηρεί σχέσεις με Ιράν και Ισραήλ, αν και όχι ουδέτερες. Η πρόταση είναι περισσότερο διπλωματική τοποθέτηση και λιγότερο ρεαλιστική πρωτοβουλία επί του παρόντος.

V. Η Επέκταση της Σύγκρουσης – Αντάρτες Χούθι και Ναυτικός Αποκλεισμός

Οι σιίτες αντάρτες Χούθι της Υεμένης δήλωσαν ότι:

• Θα πλήξουν κάθε αμερικανικό πλοίο σε περίπτωση εμπλοκής των ΗΠΑ με το Ιράν
• Ο στόχος τους περιλαμβάνει στρατιωτικά και εμπορικά πλοία σε Ερυθρά Θάλασσα και Bab al-Mandab

Αν αυτό συμβεί, η κρίση μετατρέπεται σε περιφερειακή ναυτική σύρραξη με παγκόσμιες οικονομικές συνέπειες (θαλάσσιοι δρόμοι, πετρέλαιο, εμπόριο).

VI. Ανθρώπινες Απώλειες και Υποδομές

● Στο Ιράν:

• Πάνω από 400 νεκροί και 3.056 τραυματίες
• Σοβαρές ζημιές στο Ισφαχάν και Χουζεστάν
• Πυρηνικές εγκαταστάσεις υπέστησαν δομικές φθορές
• Εκτεταμένο μπλακάουτ στο διαδίκτυο (κυβερνοεπιθέσεις, εσωτερικός έλεγχος;)

● Στο Ισραήλ:

• 25 νεκροί και 2.517 τραυματίες
• Μαζική είσοδος ιρανικών drones σήμερα το πρωί (8 σε μία ώρα)
• Διαρκής ενεργοποίηση αντιαεροπορικών συστημάτων

Η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, με τον πλανήτη να αγωνιά για την επόμενη ημέρα. Η κλιμάκωση Ισραήλ – Ιράν δεν είναι απλώς διμερής σύγκρουση· είναι το επίκεντρο μιας γεωστρατηγικής δίνης με παγκόσμιες προεκτάσεις. Το Ιράν επιμένει στον πυρηνικό του δρόμο, το Ισραήλ δηλώνει αποφασισμένο να σταματήσει κάθε απειλή, οι ΗΠΑ κρατούν το “κλειδί” των εξελίξεων και η ευρύτερη περιοχή προετοιμάζεται για το απευκταίο: την επέκταση της σύρραξης σε διεθνές μέτωπο.

Η ανάγκη για συντονισμένη, ψύχραιμη διπλωματία είναι επιτακτική. Όμως όσο η διπλωματία υποχωρεί, τόσο ενισχύεται η γλώσσα της ισχύος – και κάθε λάθος μπορεί να είναι μοιραίο. Το παρόν δεν είναι απλώς ένα επεισόδιο στην ιστορία της Μέσης Ανατολής· είναι ένα σημείο καμπής για την παγκόσμια ασφάλεια.