Η απόφαση της Gazprom να διακόψει από την Πρωτοχρονιά τη ροή ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας προς την Ευρώπη αποτελεί μια ιστορική εξέλιξη που επηρεάζει άμεσα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ενεργειακή τους στρατηγική. Η κίνηση αυτή ακολουθεί την άρνηση του Κιέβου να επεκτείνει τη συμφωνία διαμετακόμισης, επικαλούμενο λόγους εθνικής ασφάλειας εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου με τη Ρωσία.

Οι Επιπτώσεις στις Ευρωπαϊκές Χώρες

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη ενισχύσει τις προσπάθειές της να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, επενδύοντας σε εναλλακτικές πηγές, όπως LNG και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Παρά τις προετοιμασίες, η διακοπή έχει σημαντικές συνέπειες:

1. Κεντρική Ευρώπη (Ουγγαρία, Σλοβακία, Αυστρία):
   • Οι χώρες αυτές ήταν άμεσα εξαρτημένες από το φυσικό αέριο που διέρχεται μέσω Ουκρανίας.
   • Η Σλοβακία έχει στραφεί σε αυξημένες εισαγωγές από τη Γερμανία μέσω αγωγών που βασίζονται σε LNG.
   • Η Ουγγαρία συνεχίζει να λαμβάνει φυσικό αέριο από τον TurkStream, διατηρώντας περιορισμένη εξάρτηση από τη Ρωσία.
2. Μολδαβία:
   • Η μικρή αυτή χώρα, ιστορικά εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο, αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες.
   • Η κυβέρνηση της Μολδαβίας έχει ανακοινώσει μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 30%.
   • Η αυξημένη τιμή ενέργειας πιέζει την οικονομία της χώρας.
3. Δυτική Ευρώπη (Γερμανία, Γαλλία):
   • Οι μεγάλες οικονομίες της Δυτικής Ευρώπης έχουν ήδη μειώσει σημαντικά την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο.
   • Επενδύσεις σε LNG terminals και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν ενισχύσει την ενεργειακή τους ασφάλεια.

Η Επίδραση στην Ελλάδα

Η Ελλάδα βρίσκεται σε καλύτερη θέση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης και της ενεργειακής διαφοροποίησης που έχει επιτύχει:

• Ρόλος του LNG:
  Ο τερματικός σταθμός της Ρεβυθούσας και τα νέα έργα εισαγωγής LNG στη Βόρεια Ελλάδα (όπως ο FSRU Αλεξανδρούπολης) έχουν ενισχύσει τη δυνατότητα της Ελλάδας να λαμβάνει και να διανέμει LNG, τόσο για εγχώρια κατανάλωση όσο και για εξαγωγές προς τα Βαλκάνια.
• Διασύνδεση με τον TAP και τον IGB:
  Ο Διαδριατικός Αγωγός (TAP) και ο Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) εξασφαλίζουν ροές αερίου από το Αζερμπαϊτζάν και άλλες πηγές της Ανατολικής Μεσογείου, μειώνοντας περαιτέρω την εξάρτηση από τη Ρωσία.
• Οικονομικές Επιδράσεις:
  Παρά τη βελτιωμένη ενεργειακή διαφοροποίηση, οι τιμές ενέργειας παραμένουν υψηλές, επηρεάζοντας την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και την καθημερινότητα των νοικοκυριών. Η κυβέρνηση έχει εφαρμόσει επιδοτήσεις για τη στήριξη των πολιτών.

Γεωπολιτικές Επιπτώσεις

Η διακοπή της διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας αναδεικνύει τη μεταβαλλόμενη γεωπολιτική σκηνή:

• Η Ρωσία Χάνει Επιρροή:
  Η σταδιακή μείωση του μεριδίου της Gazprom στην ευρωπαϊκή αγορά υπονομεύει τη γεωπολιτική επιρροή της Ρωσίας. Οι οικονομικές απώλειες για τη Ρωσία, υπολογιζόμενες σε 5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, αποτελούν σοβαρό πλήγμα.
• Η Ουκρανία Χάνει Έσοδα:
  Η διακοπή του αγωγού στερεί από την Ουκρανία περίπου 800 εκατομμύρια δολάρια σε τέλη διαμετακόμισης ετησίως, επιβαρύνοντας περαιτέρω την ήδη δοκιμαζόμενη οικονομία της.
• Η Ευρώπη Στρέφεται Ανατολικότερα:
  Χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, το Ισραήλ, η Αίγυπτος και οι ΗΠΑ αναδεικνύονται ως κύριοι προμηθευτές φυσικού αερίου για την Ευρώπη.

Η διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας είναι ένα κομβικό σημείο που σηματοδοτεί τη στροφή της Ευρώπης προς την ενεργειακή ανεξαρτησία. Η Ελλάδα, αν και πλήττεται από τις υψηλές τιμές ενέργειας, έχει αξιοποιήσει τη γεωγραφική της θέση για να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος.

Η επόμενη μέρα βρίσκει την Ευρώπη ενωμένη στην προσπάθεια για ενεργειακή διαφοροποίηση, αλλά με προκλήσεις που αφορούν τόσο τις οικονομικές επιπτώσεις όσο και την ανάγκη για πράσινη μετάβαση.