Το θερινό ηλιοστάσιο, η 21η Ιουνίου κάθε έτους, είναι και η μεγαλύτερη μέρα του  χρόνου, η ημέρα με τη μεγαλύτερη χρονική διάρκεια, με το περισσότερο φως από οποιαδήποτε άλλη πριν και μετά. Πρόκειται για την ημέρα που σηματοδοτεί και επίσημα την έναρξη του καλοκαιριού σε ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο της γης, όπου και ανήκει η Ελλάδα.

Για το φετινό έτος, το θερινό ηλιοστάσιο της 21ης Ιουνίου θα διαρκέσει σχεδόν 15 ώρες. Συγκεκριμένα 14 ώρες και 48 λεπτά, από τις έξι και δύο λεπτά το χάραμα, ώς τις 8 και πενήντα λεπτά το βράδυ.

Από εκεί και μετά, δηλαδή από την 22η Ιουνίου και έπειτα, οι ημέρες αρχίζουν αργά και σταθερά να μικραίνουν έως ότου σχεδόν εξισωθούν με τις νύχτες. Η εξίσωση αυτή στη διάρκειας της μέρας με τη νύχτα σηματοδοτεί την φθινοπωρινή ισημερία.  Από αυτήν τη στιγμή του χρόνου και εντεύθεν η μέρα αρχίζει να υπολείπεται της νύχτας ως το χειμερινό ηλιοστάσιο, οπότε και έχουμε τη μικρότερη ημέρα του χρόνου.

Το θερινό ηλιοστάσιο και η πανσέληνος της φράουλας

Το φετινό θερινό ηλιοστάσιο θα συνοδευτεί από την πανσέληνο του Ιουνίου, ή πανσέληνο της φράουλας που θα μεσουρανήσει στις 22 Ιουνίου. Το ολόγιομο φεγγάρι θα φαίνεται μεγαλύτερο σε μέγεθος και σκουρότερο στο χρώμα εξαιτίας του γεγονότος ότι η σελήνη, εξαιτίας του θερινού ηλιοστασίου που θα προηγηθεί, θα βρίσκεται πιο κοντά στη γη.

Τι είναι το ηλιοστάσιο;

Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης είναι στραμμένος πιο κοντά ή πιο μακριά από τον Ήλιο, ο οποίος βρίσκεται στο ψηλότερο ή χαμηλότερο σημείο του ουρανού (θερινό ή χειμερινό ηλιοστάσιο).

Η λέξη ηλιοστάσιο είναι σύνθετη και προέρχεται από την λέξη Ήλιος και το στέκομαι (στάση), καθώς λίγες μέρες πριν ή μετά τα ηλιοστάσια, ο ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή τα νότια, κίνηση που την ημέρα του ηλιοστασίου μηδενίζεται και αντιστρέφεται.

Κάθε πότε συμβαίνει;

Είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο, τον Ιούνιο το θερινό και τον Δεκέμβριο το χειμερινό και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τις εποχές του έτους. Το καλοκαίρι η ημέρα του ηλιοστασίου είναι μεγαλύτερη, ενώ το χειμώνα είναι η μικρότερη μέρα του έτους, σε όλες τις περιοχές της Γης.

Θερινό ηλιοστάσιο και λαογραφία

Το θερινό ηλιοστάσιο αποτελούσε ανέκαθεν πολύ σημαντικό γεγονός για το ανθρώπινο γένος. Οι αρχαίοι πολιτισμοί διοργάνωναν πολυήμερες γιορτές για να τιμήσουν τη μεγάλη νίκη του Ήλιου την 21η μεγαλύτερη ημέρα του Ιουνίου και του χρόνου.

Στην αρχαία Ελλάδα γιόρταζαν κατά το θερινό Ηλιοστάσιο την ανάσταση της κόρης Περσεφόνης και δόξαζαν τον Διόνυσο, τον ελευθερωτή των ανθρωπίνων ψυχών. Η Περσεφόνη είναι η ψυχή της Γης, η οποία πέρασε απ’ όλες τις καταστάσεις των τεσσάρων εποχών και κατόπιν ανέβηκε στον Όλυμπο, στη χώρα της αιώνιας ζωής.

Πριν όμως έρθει στη χώρα της αιώνιας ζωής συνεζεύχθη τον Διόνυσο και έτσι θα ζήσει μαζί του την αιώνια νεότητα και ευθυμία.

Επίσης οι αρχαίοι Έλληνες συμβόλιζαν την καλλιέργεια του σίτου με την καλλιέργεια της ψυχής. Κατά το θερινό ηλιοστάσιο ο ωριμάζει ο σίτος του οποίου η σπορά, η βλάστηση και η ωρίμανση εικονίζει την εξέλιξη της ψυχής που οδεύει προς την αποθέωση. Την καλλιέργεια του σίτου δίδαξε στους ανθρώπους η Δήμητρα που είναι η θεά της Γης.

Οι σύγχρονοι παγανιστές τιμούν ιδιαίτερα το θερινό ηλιοστάσιο με επίκεντρο το μεγαλιθικό μνημείο του Στόουνχετζ στη Μεγάλη Βρετανία.

Στην Ελλάδα η γιορτή του θερινού ηλιοστασίου στο παρελθόν ήταν άμεσα συνυφασμένη με το έθιμο με τις φωτιές και το έθιμο του κλήδονα που λάμβαναν χώρα παραμονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου(24 Ιουνίου)

Ο συμβολισμός

Τι συμβολίζει όμως η περίοδος από τη θερινή τροπή του ήλιου μέχρι τη φθινοπωρινή ισημερία; Οσον αφορά το φυσικό επίπεδο στην εποχή από το θερινό ηλιοστάσιο και μετά έχουμε  τη μετεξέλιξη του άνθους σε καρπό, την ωρίμανσή του και τη συλλογή του για άμεση κατανάλωση αλλά και για τις δύσκολες μέρες του χειμώνα.

Σύμφωνα με τη ψυχοθεραπεύτρια Τζέσικα Μαργαρίτη, «στο πνευματικό επίπεδο στην καλοκαιρινή ισημερία συμβολίζεται η περίοδος κατά την οποία οι ψυχές των «μυστών» οι οποίες απέβαλαν οριστικά το έρεβος (σκοτάδι) έχουν αποχωρίσει από το γήινο περιβάλλον και έχουν εισέλθει στη διαρκή ημέρα.

Οι ψυχές όμως εκείνες που δεν κατόρθωσαν να αποβάλουν το έρεβος και παραμένουν στο γήινο περιβάλλον, πρέπει να συλλέξουν τους καρπούς όσων έχουν πετύχει μέχρι τώρα, να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους και να συνεχίσουν τις προσπάθειες τους ώστε να επιτύχουν την πνευματική τους αναγέννηση».