Στην εποχή της οικολογικής κρίσης, όπου η ανθρώπινη παρέμβαση έχει ήδη καταστρέψει ανεπανόρθωτα τεράστια τμήματα της φυσικής κληρονομιάς μας, η ύπαρξη ενός βιώσιμου και ισορροπημένου οικοσυστήματος όπως της Πάρνηθας είναι όχι απλώς πολύτιμη, αλλά κρίσιμη για το μέλλον. Η παρουσία των λύκων εκεί δεν είναι απλώς επιθυμητή – είναι αναγκαία.

Οι λύκοι διαδραματίζουν τον ρόλο του ρυθμιστή στη φυσική αλυσίδα, ελέγχοντας τον πληθυσμό των ελαφιών, προστατεύοντας τη χλωρίδα και διατηρώντας την οικολογική ισορροπία. Και όμως, με μια ακατανόητη και αναιτιολόγητη εισαγγελική εντολή, διατάσσεται η απομάκρυνση των λύκων από την Πάρνηθα και η μεταφορά τους στη βόρεια Ελλάδα, απειλώντας να ανατρέψει το σύνολο της φυσικής λειτουργίας του δρυμού.

Το άρθρο αυτό αναδεικνύει γιατί η παρουσία του λύκου δεν είναι απλώς επιθυμητή – είναι ζήτημα επιβίωσης για την Πάρνηθα.

1. Η Πάρνηθα ως οικοσύστημα υψηλής περιβαλλοντικής αξίας

Ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα φυσικά καταφύγια στην Αττική, με σπάνια βιοποικιλότητα, πλούσια χλωρίδα και πανίδα, και αποτελεί κομβικό πνεύμονα πρασίνου για την πρωτεύουσα.

• Έκταση: ~250.000 στρέμματα, μεγάλο μέρος του ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000.
• Χλωρίδα: έλατα Κεφαλληνίας (Abies cephalonica), δρυς, πρίνοι, σπάνια ενδημικά φυτά.
• Πανίδα: Ελάφια (Dama dama), ζαρκάδια, αγριόγατοι, αλεπούδες, λαγοί – και πλέον ξανά λύκοι (Canis lupus).

Η Πάρνηθα υπήρξε για δεκαετίες αποκομμένη από την παρουσία μεγάλων θηρευτών λόγω ανθρώπινης επέμβασης. Η επανεμφάνιση των λύκων τα τελευταία χρόνια θεωρήθηκε από τους οικολόγους και επιστήμονες τεράστια επιτυχία για το φυσικό περιβάλλον.

2. Ο ρόλος των λύκων: Ρυθμιστές της ισορροπίας – όχι απειλή

Ο λύκος, ως κορυφαίος θηρευτής, δεν είναι ένα ακόμη ζώο στο οικοσύστημα. Είναι αυτό που οι οικολογικές επιστήμες ονομάζουν “species regulator” – είδος ρυθμιστής.

• Τι κάνουν οι λύκοι στην Πάρνηθα;

• Θηρεύουν άρρωστα και αδύναμα ελάφια, μειώνοντας την πίεση στο οικοσύστημα.
• Εμποδίζουν την υπερβόσκηση και τη μονοκαλλιέργεια χλωρίδας από τον υπερπληθυσμό των φυτοφάγων.
• Ανακόπτουν την υποβάθμιση της φυσικής βλάστησης μέσω της φυσικής επιλογής και μείωσης της πίεσης στους βλαστικούς οργανισμούς.

Παρατηρείται επίσης τροποποίηση της συμπεριφοράς των ελαφιών (π.χ. αποφυγή συγκεκριμένων περιοχών με νέα χλωρίδα), κάτι που ευνοεί την αναγέννηση του δάσους.

3. Ο υπερπληθυσμός των ελαφιών: Από τουριστική ατραξιόν σε περιβαλλοντική απειλή

Οι αριθμοί δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας:

• Η Πάρνηθα φιλοξενεί περισσότερα από 2.000 ελάφια, αριθμός εξαιρετικά υψηλός για το μέγεθος και τη φέρουσα ικανότητα του δρυμού.

• Η υπερβόσκηση έχει ως αποτέλεσμα:

• Καταστροφή των φυσικών φυτών αναγέννησης (έλατα, πουρνάρια, ρείκια, λουλούδια).
• Διάβρωση εδάφους και μείωση της ικανότητας συγκράτησης νερού.
• Αύξηση κινδύνου πυρκαγιών, αφού αποψιλώνεται η φυσική αντιπυρική προστασία του δάσους.

Χωρίς τον λύκο, ο υπερπληθυσμός θα εκτροχιαστεί και η ισορροπία του οικοσυστήματος θα καταρρεύσει.

4. Η εισαγγελική εντολή: Αντίθετη στη λογική της φύσης και της επιστήμης

Η εντολή απομάκρυνσης των λύκων λόγω φόβου ή υποτιθέμενου κινδύνου συνιστά παράλογη παρέμβαση στη λειτουργία της φύσης.

• Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα περιστατικά επιθέσεων σε ανθρώπους.
• Οι λύκοι αποφεύγουν συνειδητά την ανθρώπινη παρουσία και σπανίως πλησιάζουν κατοικημένες περιοχές.
• Η μεταφορά τους στη Βόρεια Ελλάδα είναι επιστημονικά αστήρικτη, περιβαλλοντικά επιζήμια και ηθικά αμφισβητήσιμη.
• Το κόστος αυτής της απόφασης δεν είναι μόνο οικολογικό, αλλά και κοινωνικό, καθώς η Πάρνηθα αποτελεί περιουσία όλων μας.

5. Παραδείγματα από τον κόσμο – Όταν επιστρέφουν οι λύκοι, επιστρέφει και η ζωή

Η πιο εντυπωσιακή απόδειξη για τον ρόλο των λύκων προέρχεται από το Yellowstone National Park των ΗΠΑ:

• Οι λύκοι επανεισήχθησαν το 1995.

Μέσα σε λίγα χρόνια:

• Μειώθηκε ο πληθυσμός των ελαφιών.
• Επανήλθε η βλάστηση.
• Επέστρεψαν τα πουλιά, τα ψάρια, οι κάστορες.
• Ακόμα και η μορφολογία των ποταμών άλλαξε προς το καλύτερο λόγω μείωσης της διάβρωσης.

Το παράδειγμα αυτό αποτελεί μοντέλο βιώσιμης διαχείρισης της φύσης – και η Ελλάδα δεν πρέπει να μείνει πίσω.

6. Η αξία της παρουσίας των λύκων – Μια έκκληση επιστημονικής και ηθικής ευθύνης

Η παρουσία των λύκων στην Πάρνηθα:

• Ενισχύει τη βιοποικιλότητα.
• Συγκρατεί την καταστροφή της βλάστησης.
• Διαμορφώνει σταθερό και υγιές οικοσύστημα.
• Προσδίδει εκπαιδευτική, οικοτουριστική και πολιτιστική αξία στον δρυμό.

Η αφαίρεσή τους θα αποτελέσει πλήγμα στο κύρος της χώρας ως φύλακα του φυσικού της πλούτου και θα ακυρώσει δεκαετίες περιβαλλοντικής προσπάθειας.

Οι λύκοι της Πάρνηθας δεν είναι πρόβλημα· είναι η λύση. Αν απομακρυνθούν, δεν θα απαλύνουμε μια υποτιθέμενη απειλή – θα ενεργοποιήσουμε μια πραγματική καταστροφή. Το δάσος χωρίς τους λύκους θα μαραθεί, τα ελάφια θα καταβροχθίσουν ό,τι απέμεινε και το φυσικό τοπίο θα γίνει έρημος. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε τον φυσικό ρόλο του λύκου και να εμπιστευτούμε την ισορροπία που η ίδια η φύση έχει οικοδομήσει επί χιλιετίες.