Η Μέση Ανατολή, μια περιοχή όπου οι γεωπολιτικές ισορροπίες είναι πάντοτε εύθραυστες, βρέθηκε για άλλη μία φορά στο χείλος της αποσταθεροποίησης ύστερα από μία αιφνιδιαστική και ιδιαίτερα επικίνδυνη στρατιωτική επιχείρηση. Το Ισραήλ, επικαλούμενο απειλή κατά της εθνικής του ασφάλειας, εξαπέλυσε εκτεταμένα αεροπορικά πλήγματα εντός του Ιράν, στοχεύοντας στρατιωτικές και -το σημαντικότερο- πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Οι επιθέσεις αυτές, που είχαν ως αποτέλεσμα εκρήξεις στην καρδιά της Τεχεράνης και αλλού, επαναφέρουν με δραματικό τρόπο τον κίνδυνο μιας γενικευμένης πολεμικής σύρραξης στην περιοχή, με διεθνείς προεκτάσεις και άμεσες απώλειες, μεταξύ των οποίων και άμαχοι. Την ίδια ώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποποιούνται κάθε εμπλοκή, ενώ ο ΟΗΕ εκφράζει βαθιά ανησυχία για την ταχύτατη κλιμάκωση. Το ερώτημα που πλανάται είναι αν η ανθρωπότητα βρίσκεται ξανά μπροστά σε έναν καταστροφικό φαύλο κύκλο βίας ή αν υπάρχει ακόμη περιθώριο διπλωματικής αποκλιμάκωσης.

Το βράδυ της Πέμπτης προς Παρασκευή, δεκάδες ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη έπληξαν στόχους εντός του Ιράν, σύμφωνα με ανακοίνωση του γενικού επιτελείου του Ισραήλ. Ο στόχος ήταν, όπως αναφέρεται, η «καρδιά» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, μεταξύ αυτών εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου στην Νατάνζ και στρατιωτικές βάσεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων.

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, με τηλεοπτικό του μήνυμα δήλωσε πως η επιχείρηση αυτή αποτελεί την πρώτη φάση ενός σχεδίου που θα διαρκέσει «όσες μέρες χρειαστεί». Επιπλέον, τόνισε ότι επλήγησαν και Ιρανοί επιστήμονες που –σύμφωνα με την ισραηλινή πλευρά– συμμετείχαν στο στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Από την άλλη πλευρά, η αντίδραση της Τεχεράνης ήταν οργισμένη. Ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, Αλί Χαμενεϊ, καταδίκασε την επίθεση, χαρακτηρίζοντάς την «έγκλημα» και προειδοποίησε ότι το Ισραήλ «ετοίμασε μια πικρή μοίρα για τον εαυτό του». Η ιρανική κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι θα υπάρξει άμεση και σφοδρή απάντηση, κάτι που προκαλεί παγκόσμια ανησυχία για αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Παράλληλα, στην Τεχεράνη και σε άλλες περιοχές του Ιράν, καταγράφηκαν ισχυρές εκρήξεις και καταστροφές σε κατοικημένες περιοχές, με τοπικά και διεθνή μέσα να κάνουν λόγο για νεκρούς, ανάμεσά τους και παιδιά. Η ιρανική υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας έκλεισε τον εναέριο χώρο της χώρας, ενώ η κατάσταση παραμένει χαοτική.

Το Ισραήλ, με τη σειρά του, τέθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Σειρήνες ήχησαν στην Ιερουσαλήμ, ο εναέριος χώρος έκλεισε, τα σχολεία ανεστάλησαν και απαγορεύτηκαν οι δημόσιες συναθροίσεις. Ο αρχηγός του ισραηλινού στρατού ανακοίνωσε την επιστράτευση δεκάδων χιλιάδων εφέδρων.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, μέσω του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσαν ότι δεν εμπλέκονται στη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ, και προειδοποίησαν την Τεχεράνη να μην στοχοποιήσει αμερικανικά συμφέροντα ή προσωπικό στη Μέση Ανατολή.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, δια στόματος του αναπληρωτή εκπροσώπου Φαρχάν Χακ, εξέφρασε βαθιά ανησυχία και καταδίκασε κάθε στρατιωτική κλιμάκωση στην περιοχή. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο γεγονός ότι οι επιθέσεις συνέβησαν ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη κρίσιμες διπλωματικές συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα, ενώ αναλυτές προειδοποιούν για μια νέα εποχή πολεμικής αναταραχής με ανεξέλεγκτες επιπτώσεις, τόσο στο επίπεδο της διεθνούς ασφάλειας όσο και στην ενεργειακή σταθερότητα του πλανήτη.

Το νέο ξέσπασμα βίας μεταξύ Ισραήλ και Ιράν δεν αποτελεί μόνο μια ακόμη σύγκρουση ανάμεσα σε δύο διαχρονικά αντίπαλα κράτη. Συνιστά μια κορύφωση της γεωπολιτικής έντασης που φλερτάρει επικίνδυνα με έναν ανοιχτό πόλεμο υψηλής τεχνολογίας και πιθανών πυρηνικών διαστάσεων. Οι απώλειες, οι καταστροφές και η διεθνής ανησυχία αποτυπώνουν το βάθος της κρίσης, αλλά και την αναγκαιότητα για άμεση διπλωματική παρέμβαση. Η ευθύνη για αποκλιμάκωση δεν βαραίνει μόνο τους εμπλεκόμενους, αλλά και την παγκόσμια κοινότητα, η οποία οφείλει να προστατεύσει την ειρήνη και τη σταθερότητα με πράξεις και όχι μόνο με δηλώσεις. Το ερώτημα που μένει είναι αν αυτός ο κύκλος βίας μπορεί να κλείσει με διάλογο ή αν η ανθρωπότητα βαδίζει σε ένα ακόμη σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας της.