Η Λωρίδα της Γάζας έχει μετατραπεί σε ένα από τα πλέον πολεμικά φορτισμένα, ανθρωπιστικά αποκλεισμένα και γεωπολιτικά ευαίσθητα σημεία του πλανήτη. Εδώ και χρόνια, ένας πληθυσμός σχεδόν 2,3 εκατομμυρίων ανθρώπων ζει υπό στρατιωτικό, οικονομικό και ναυτικό αποκλεισμό. Από την έναρξη της μεγάλης σύγκρουσης μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς το 2023, οι συνθήκες έχουν επιδεινωθεί δραματικά, με ανεπαρκή πρόσβαση σε τρόφιμα, φάρμακα, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, και βασικές δομές υγείας.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ένα νέο περιστατικό αναδεικνύει την παγκόσμια αντίφαση ανάμεσα στην προσπάθεια για αλληλεγγύη και στις πολιτικές ασφάλειας. Ένα πλοιάριο ανθρωπιστικής βοήθειας με την ονομασία “Μαντλίν”, που μεταφέρει είδη πρώτης ανάγκης στους Παλαιστινίους, επιχειρεί να προσεγγίσει τη Γάζα, αλλά αναχαιτίζεται από το Ισραήλ, πριν καν εισέλθει στην ΑΟΖ του. Ανάμεσα στους επιβαίνοντες βρίσκεται και η Γκρέτα Τούνμπεργκ, η παγκόσμια φωνή της νεολαίας για την κλιματική κρίση και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Το γεγονός έχει προκαλέσει έντονες διεθνείς αντιδράσεις, και όχι άδικα. Στη διελκυστίνδα μεταξύ ενός αυστηρού αποκλεισμού και της ηθικής υποχρέωσης για αλληλεγγύη, οι αξίες της ανθρωπιστικής δράσης τίθενται υπό αμφισβήτηση.

Το Χρονικό της Αναχαίτισης

Σύμφωνα με επίσημη δήλωση του Ισραηλινού Υπουργού Άμυνας, Ίσραελ Κατς, ο ίδιος διέταξε τον στρατό να αποτρέψει την πρόσβαση του πλοίου “Μαντλίν” στη Γάζα. Χρησιμοποιώντας ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα, ο Κατς χαρακτήρισε τη Γκρέτα Τούνμπεργκ «αντισημίτρια» και δήλωσε:

«Έδωσα εντολή στον Τσαχάλ (IDF – Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις) να ενεργήσει ώστε το πλοίο να μην φτάσει στη Γάζα. Στην αντισημίτρια Γκρέτα και στους φίλους της λέω ξεκάθαρα: Γυρίστε πίσω, δεν θα φτάσετε στη Γάζα.»

Στην ίδια ανακοίνωση, ο Κατς δικαιολόγησε την ενέργεια αυτή επικαλούμενος λόγους εθνικής ασφάλειας:

«Το Ισραήλ δεν θα επιτρέψει την παραβίαση του ναυτικού αποκλεισμού, ο οποίος αποσκοπεί στην αποτροπή μεταφοράς όπλων προς τη Χαμάς – μια φονική τρομοκρατική οργάνωση που κρατάει ομήρους και διαπράττει εγκλήματα πολέμου.»

Έκκληση από Μέλος της Αποστολής: “Ετοιμάζονται για Επίθεση”

Η κατάσταση στο πλοίο εξελίχθηκε δραματικά, όταν μέλος του πληρώματος, μέσω μη μπλοκαρισμένης συχνότητας σε social media, κατάφερε να μεταδώσει ένα αγωνιώδες μήνυμα, το οποίο αναπαράχθηκε διεθνώς:

«Μπλοκάρουν την επικοινωνία μας! Προετοιμάζονται για στρατιωτική επιχείρηση! Παρακαλώ κοινοποιήστε. Πιέστε για να σταματήσει αυτό το έγκλημα πολέμου!»

Λίγα λεπτά αργότερα, το σήμα χάθηκε. Τα διεθνή ΜΜΕ και ανθρωπιστικοί οργανισμοί εξέφρασαν βαθύτατη ανησυχία, κάνοντας λόγο για πιθανή ένοπλη επέμβαση κατά μη βίαιου πλοίου, που μεταφέρει είδη πρώτης ανάγκης, χωρίς πολιτικό ή στρατιωτικό φορτίο.

Ποιοι Είναι οι Επιβαίνοντες;

Η αποστολή οργανώθηκε από την Freedom Flotilla Coalition, έναν συνασπισμό οργανώσεων από διάφορες χώρες με σκοπό τη διάρρηξη του αποκλεισμού της Γάζας με μέσα μη βίας και διεθνούς ευαισθητοποίησης. Εκτός από την Τούνμπεργκ, στο σκάφος συμμετέχουν 11 ακόμη ακτιβιστές, εκπρόσωποι ιατρικών και φιλανθρωπικών φορέων, καθώς και νομικοί παρατηρητές.

Η παρουσία της Γκρέτα Τούνμπεργκ, γνωστής για τις σκληρές επικρίσεις της προς κυβερνήσεις σχετικά με την απραξία έναντι της οικολογικής κρίσης και των κοινωνικών ανισοτήτων, προσδίδει διεθνή διάσταση στην αποστολή. Όπως δήλωσε σε παλαιότερη ανάρτησή της:

«Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να τεμαχίζεται σε εθνικά σύνορα. Η κλιματική δικαιοσύνη είναι και ανθρωπιστική δικαιοσύνη.»

Γεωπολιτικό Παρασκήνιο: Ο Αποκλεισμός της Γάζας

Ο ναυτικός αποκλεισμός της Γάζας επιβλήθηκε από το Ισραήλ το 2007, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη Χαμάς. Αν και η ισραηλινή πλευρά τον δικαιολογεί ως απαραίτητο για την αποτροπή οπλισμού της τρομοκρατίας, δεκάδες διεθνείς οργανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων τον έχουν χαρακτηρίσει ως συλλογική τιμωρία των Παλαιστινίων.

Η αποστολή “Μαντλίν” δεν είναι η πρώτη που αντιμετωπίζει τέτοια εμπόδια. Το 2010, το τουρκικό πλοίο “Mavi Marmara” δέχθηκε ένοπλη επίθεση από ισραηλινούς κομάντος με αποτέλεσμα 10 νεκρούς ακτιβιστές και παγκόσμια κατακραυγή.

Μια Νέα Δοκιμασία για τη Συνείδηση της Ανθρωπότητας

Το περιστατικό αυτό δεν είναι ένα απλό επεισόδιο διεθνούς έντασης. Είναι ένα τεστ για τη διεθνή κοινότητα: πώς θα ανταποκριθεί όταν άνθρωποι με απόλυτα ειρηνική πρόθεση επιχειρούν να σώσουν ζωές και παρεμποδίζονται δια της βίας. Είναι μια σύγκρουση αξιών, που υπερβαίνει τα όρια της Μέσης Ανατολής και εισχωρεί στην καρδιά των δημοκρατικών κοινωνιών: Μπορεί η αλληλεγγύη να ταξιδέψει όταν η εξουσία υψώνει φράγματα;

Ανεξαρτήτως της τύχης του “Μαντλίν”, το μήνυμα έχει σταλεί: Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που ρισκάρουν την ελευθερία και τη ζωή τους για να υπερασπιστούν την αξία της ανθρωπιάς. Και αυτό το μήνυμα δεν μπορεί να το αναχαιτίσει καμία φρεγάτα, κανένα μπλόκο, κανένας αποκλεισμός.